اهمیّت تاکسونومیک ریزریخت‌شناسی دانه گرده و بذر سرده Hesperis L. (تیره شب بوئیان)

سرده Hesperis L. متعلّق به تیره شب­بوئیان (Cruciferae) است و شامل 46 گونه در جهان می­باشد، از این میان هفت تاکسون آن در ایران پراکنش دارد. صفات ریخت­شناسی و ریزریخت­ شناسی دانه گرده و دانه تاکسون­های ایرانی Hesperis متعلّق به سه بخش Hesperis، Diaplictos و Pachycarpos با استفاده از میکروسکوپ نوری (LM) و میکروسکوپ الکترونی نگاره (SEM) برای اوّلین بار مطالعه شد. تحلیل داده­ها با استفاده از نرم­افزار PAST (نسخه 14/3) انجام شد. نتایج نشان داد که دانه­های گرده Hesperis متقارن شعاعی، موناد، جورقطب، سه شیاری و دارای اندازه کوچک هستند. شکل دانه گرده در نمای استوایی بیضوی تا مدور و در نمای قطبی مدور است. تزئینات اگزین در تمام نمونه­های مورد مطالعه مشبک است. الگوی تزئینات دانه دو گروه اصلی را بر اساس حضور و عدم حضور زگیل آشکار نمود. این مطالعه روشن نمود که صفات ریختی و ریزریخت­شناسی دانه گرده و دانه صفات مهمّی در طبقه ­بندی تاکسونومیک سرده Hesperis هستند زیرا تحلیل جفت گروه بدون وزن با میانگین حسابی (UPGMA) و تجزیه مؤلفه اصلی (PCA) به جز در صفات کیفی دانه به شدّت از تعیین حدود بخش­ها حمایت می­کند. نتایج عمدتاً با مطالعات پیشین انجام­ شده مطابقت دارد.